مهندسی معکوس یک شیوه‌ی آنالیز و تولید محصول است که در بسیاری از زمینه‌ها کاربرد دارد؛ شناخته شده‌ترین کاربرد آن در صنعت است. صنعت کشورهای در حال توسعه بسیاری از نیازهای خود را به این شیوه تأمین می‌کند تا در مسیر پیشرفت اقتصادی قرار بگیرد.
مزایای مهندسی معکوس
●زمانی که به وسیله‌ی مهندسی معکوس، قطعات را تجزیه و یا دیتاها را تحلیل می‌کنیم، به شناخت کاملی از محصول می‌رسیم. این مسئله منجر به تقویت تکنیکال می‌شود؛ دانش ساخت محصول را درونی می‌کند و ما را به درک مِتد می‌رساند.
●امکان تولید محصول جدید به واسطه‌ی درک محصولات باکیفیت و شناخت استانداردهای جهانی
●آموزش به کارشناسان و متخصصان در جهتِ بالا بردن سطح دانش داخلی
●باز شدن دریچه‌های نو به طراحی
●تأمین نیازهای بازار، دسترسی به فناوری جهانی و توسعه‌ی صنعت
مراحل اجرای مهندسی معکوس در صنعت
مراحلی که در هر زمینه طی می‌شود، متفاوت است. مهندسی معکوس در زمینه‌هایی مانند IT و یا حتا تولیدات هنری، متعاقباً مسیر متفاوتی را از صنعت می‌گذرانند؛ اما به طور کلی، برای اجرای مهندسی معکوس در پروژه‌های صنعتی، باید مراحل زیر انجام شود:
●تجزیه و تحلیل عملکردی: جمع‌آوری و ارزیابی اطلاعات حول محصول.
●دمونتاژ: تجزیه‌ی محصول به قطعات تشکیل دهنده‌ی آن.
●آنالیز سخت‌افزاری و نرم‌افزاری محصول: بررسی سخت‌افزاری(چه قطعاتی وجود دارد و چگونه نصب شده اند؟) و بررسی نرم‌افزاری(هر قطعه چه قابلیتی دارد؟).
●حصول نتیجه و نقشه‌کشی بر اساس نیاز: بر اساس آنالیز به دست آمده، نتیجه حاصل می‌شود؛ محصول از چه جهاتی برای بازتولید کارایی دارد و از چه جهاتی می‌تواند اصلاح شود.
●برنامه‌ریزی تولید: بر اساس کلیه‌ی مراحل پیشین، برای بازتولید محصول برنامه‌ریزی می‌شود. در این مرحله باید جنس متریال، نقشه‌ی نهایی شده و… مشخص شود.
اندازه‌برداری دیجیتال برای مهندسی معکوس
تکنیکی که برای اندازه‌برداری در این شیوه به کار می‌رود 3D DIGITIZING است. در اندازه‌برداری دیجیتال می‌توان فرم دیجیتالِ سطوح واقعی را به دست آورد و نسخه‌ی سه بعدی به دست آمده را در نرم‌افزارهای CAD پیاده‌سازی کرد. دستگاه‌هایی که این تکنولوژی را دارند عبارتند از:
●دستگاه‌های اندازه‌بردار تماسی
●دستگاه‌های اندازه‌بردار لیزری
●دستگاه‌های اندازه‌بردار مجهز به اپتیک
نرم‌افزارهای مورد استفاده برای مدل‌سازی
پس از اندازه‌برداری دیجیتال، مدل‌سازی در یکی از نرم‌افزارهای المان محدود انجام می‌شود. در این مراحل، قطعه در محیط دیجیتال ترسیم می‌شود تا در هنگام ساخت بیشترین شباهت حاصل شود و درصد خطا کاهش پیدا کند.
پر استفاده‌ترین نرم‌افزارهای المان محدود عبارتند از:
●کد׀ CAD
●آباکوس׀ Abaqus
●انسیس׀ Ansys
●فلوئنت׀ Fluent
مرحله‌ی ساخت قطعات جدید
پس از بررسی و ترسیم نقشه بر اساس «ابر نقاط» به دست آمده در اندازه‌برداری‌های دیجیتال، می‌توان ساخت قطعه را آغاز کرد. برای ساخت قطعه، بهتر است از کیفیت متریال اطمینان حاصل شود و تست‌های مخرب و غیرمخرب، بررسی سختی سطح و عمق قطعه و… جهت آنالیز خروجی انجام شود. در این مرحله تولید کنندگان باید همه‌ی جزئیات اعم از احتمال سختکاری، همسان بودن متریال با قطعه‌ی فابریک و… را در نظر داشته باشند.
مهندسی معکوس در صنایع ایران
بزرگ‌ترین صنایع ایران از مهندسی معکوس در تولیدات خود بهره می‌برند. مهم‌ترین شرکت‌های ایران مانند نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع فولاد، نیروگاه‌های تولید انرژی، کارخانجات نساجی و… تولیدات‌شان وابسته به این شیوه است. امروزه صنایع بسیاری از کشورهای در حال توسعه، به کمک مهندسی معکوس تولیدات خود را بومی می‌کنند؛ درواقع، شیوه‌ی مهندسی معکوس یک راه بهینه برای به حرکت انداختنِ چرخه‌ي اقتصاد داخلی است.
